Uitnodiging viering zondag 9 oktober om 11.30 uur

Uit­no­di­ging vie­ring zon­dag 9 ok­to­ber om 11.30 uur.

Onder de dode treures naast het St. Pancratius­kerkhof op Sloten

Langs het pad van de begraaf­plaats achter de Sint Pancratius­kerk staat een dode treures met een engeltje erin. Met enige regelmaat werd er in het voor­bij­gaan ge­spro­ken over het weghalen van deze boom, alleen er was iets mee. Maar wat?

Regel­ma­tig ston­den er bloemen bij de dode treures; een steekvaas met witte rozen of een madeliefjes­plant. Van wie kwamen die en waarom wer­den ze dáár achter­ge­la­ten? Onlangs kregen we ant­woord op al deze vragen.

Die rozen zijn voor mijn ‘vergeten’ zusje

 
Een zoon die bloemen kwam brengen voor zijn moe­ders uit­vaart aan de pastorie bij uit­vaartver­zor­ging de Jong. De man liep met een steekvaas met witte rozen onder de poort door naar de begraaf­plaats. Later zagen wij die vaas bij de dode treures staan. Toen wij deze man een paar weken later opnieuw zagen, spraken wij hem aan met de vraag voor wie die rozen waren.
Hij ver­telde dat zijn oudere zusje daar begraven lag. Hij had lange tijd nooit van haar bestaan geweten. Totdat zijn moe­der begon te demen­te­ren en ver­telde over zijn zusje. Sindsdien brengt hij regel­ma­tig bloemen voor haar mee. “Maar”, zo zei hij, “mijn zusje is lang niet de enige die hier begraven ligt.”

Onge­doopten niet in gewijde grond

Tot ver in de jaren zes­tig was het niet toe­ge­staan om onge­doopten in de gewijde grond van een katho­lie­ke begraaf­plaats te begraven. Op veel katho­lie­ke begraaf­plaatsen wer­den daarom kindjes die te vroeg of stil geboren wer­den achter de heg begraven. Zo ook bij de Sint Pancratius­kerk. Hoewel deze plek – langs het pad dat toegang verleent aan de begraaf­plaats dui­de­lijk zicht­baar is – valt dit wél buiten de gewijde aarde.
Voor ie­der­een die al lan­gere tijd bekend is met de begraaf­plaats was dus vol­ko­men dui­de­lijk waarom die dode boom nooit gekapt mag wor­den. Dat was al die jaren het herken­nings­te­ken van de begraaf­plaats van hun anonieme familielid. En, nu we dit weten, zal die boom ook altijd blijven staan. Wel is inmiddels de gevaar­lijk overhellende tak verwij­derd.

Monu­ment voor onge­doopte kin­dertjes

 
Op diverse katho­lie­ke begraaf­plaatsen in Neder­land staan te­gen­woor­dig monu­menten voor onge­doopte kin­de­ren. Dat leek ons ook een mooi idee voor de Sint Pancratiusbe­graaf­plaats. Met dat plan zijn we naar Steen­hou­werij Lavertu, geves­tigd tegen­over West­gaarde, gegaan. De eige­naar van de steen­hou­wer, Ilse Maes, was meteen en­thou­siast en “had ergens nog wel een mooie steen hier­voor liggen”. Ver­vol­gens heeft Lavertu de gedenksteen in overleg met ons gemaakt heeft en het bedrijf schenkt deze steen nu aan de begraaf­plaats.

Oproep: Wie kent namen van wie hier begraven liggen?

Op 9 ok­to­ber 2022 zal om 11.30 uur een speciale vie­ring wor­den gehou­den in de Sint Pancratius­kerk. Na afloop wordt de steen ont­huld wordt en de pastoor zal de plek waar de kindjes begraven liggen alsnog zegenen. Een gedenksteen ook bedoeld voor alle overle­den kindje die wer­den begraven op deze begraaf­plaats.

Bij deze gelegen­heid zou de pastoor graag de namen van zoveel moge­lijk kin­de­ren, die hier begraven liggen, hardop noemen. Of, wanneer zij nooit een naam hebben gekregen, dan zou hij graag de familienamen uit­spre­ken van de ge­zin­nen, die een kindje onder de boom hebben moeten begraven. In het begrafenis­re­gis­ter van de kerk staan in ieder geval drie kin­de­ren genoemd die onder de treures zijn begraven in 1912 en 1913. 
Het zou prach­tig zijn om al die kindjes nu dan ein­de­lijk uit de verge­tel­heid te bevrij­den en hun – of de familienamen – hardop uit te spreken. Dat verdienen ze. U kunt de namen opgeven via de mail info@pancratiussloten.nl

Treures is kind van boom aan de Osdorperweg

“Deze helaas nu dode treures op Sloten heeft een bij­zon­dere ge­schie­de­nis”, zo weet land­schapsarchitect Mirjam Koevoet te ver­tellen: “De treures op Sloten is een kind van de treures bij de Oude Begraaf­plaats van de vroe­gere Sint Pancratius­kerk in Oud Osdorp.” De pa­ro­chi­anen kerkten tot 1901 in het kerk­ge­bouw aan de Osdorperweg. De kerk stond naast het hui­dige adres Osdorperweg 532. Nadat de kerk is afgebroken, zijn slechts enkele graf­ste­nen bewaard ge­ble­ven, maar wat er nog res­teert heeft wel de ge­meen­telijke monu­menten­sta­tus. De land­schapsarchitect: “Rond 1900 zijn ze gaan bouwen aan de nieuwe kerk aan de Sloterweg. Rond die tijd is ook de nieuwe begraaf­plaats achter de kerk aan­ge­legd en is hier een stek van de Osdorpse treures geplant. Een prach­tig symbool van con­ti­nuï­teit hoe de treures als het ware met de kerk meeverhuisde. Treuressen met hun hangende takken ver­beel­den de gevoelens van de rouw goed en zijn daarom regel­ma­tig op begraaf­plaatsen te vin­den.”

Koevoet ver­telt dit, en ook andere wetens­waar­dig­he­den over Oud Begraaf­plaats in Osdorp, in een filmpje. “Deze film bevat één fout”, zo laat corres­pon­dent Oud Osdorp en voor­ma­lig hoofd van de Sint Jozef­school op Sloten, Theo Duren­kamp weten: “De school die vanuit de pa­ro­chie werd gesticht betreft niet, zoals hier onjuist wordt beweerd, de school aan het begin van de Lutkemeerweg. ( zie : https://geheugen­vanwest.amster­dam/page/18538/de-treures ) Die is pas in 1929 als open­ba­re lagere school gebouwd. Het betreft de St. Jozef­school die in 1914 naast de kerk in Sloten werd geopend. Deze school werd in 1988 wegen een gebrek aan leer­lin­gen gesloten.” Sindsdien is er nog flink ver­bouwd aan het pand waarin te­gen­woor­dig basis­school De Driesprong voor speciaal onder­wijs geves­tigd is.

U kunt de namen opgeven via de mail: info@pancratiussloten.nl

of een bericht sturen per post naar

Angela en Jenno Fabriek-de Jong

Sloterweg 1184

1066 CV Am­ster­dam